فرایند تاریخی روش شناسی تاریخ نگاری اسلامی
نویسندگان
چکیده
مقوله ی روش ارتباط تنگاتنگی با نوع نگرش معرفتی به موضوع یک علمدارد؛همچنان که روش شناسی یا شناخت روش های یک علم هم مسئله ای است که ویژگی ها، و اصول و مبانی آن را باید از نوع نگاه نسبت به موضوع آن علم و معرفت شناسی مربوط به آن جست. بر همین اساس، در پژوهش حاضر وضعیت وفرایند تاریخی و جایگاه مقوله ی روش یا روش های رایج در تاریخ نگاری اسلامی درارتباط با نوع نگاه معرفتی مورخان مسلمان به موضوع و مسائل علم تاریخ بررسی شده است.هرچند برخی مورخان مسلمان متناسب با شرایط شکل گیری و گسترش جریان تاریخ نگاری اسلامی، به شکلی متناوب و البته همراه با گسست های بلندمدت و دامنه دار نوآوری های بسیاری را در عرصه ی روش شناسی داشته اند، جز مواردی محدود و استثنایی، به دلیل آنکهتاریخ نزد اکثر مورخان مسلمان به عنوان علم شناخت جامعه مطرح نشد، درنتیجه روش های رایج در آن هم معطوفبه شناخت واقعیات اجتماعی در بستر تاریخی نشد؛ زیرابه دلیل حاکم بودن و فراگیری نگاه معرفتی خبری بهموضوع و مسائل علم تاریخ و تلقی از تاریخ به عنوان معرفتی روایی و خبرمحور، مسئله ای مانند واقعیت تاریخی و ویژگی های چنین مقوله ای در محل اندیشه ی جدی مورخان مسلمان قرار نگرفته و درنتیجه روش یا روش های معطوف به شناخت چنین قضیه ای هم چندان جایگاهی نیافته است. درمقابل، آنچه به عنوان موضوع و مسئله ی محوری فعالیت تاریخ نگاری باقی ماند، خبر و روایت تاریخی بود و به سبب چنین نگرش معرفتی، روش های رایج هم بیشتر معطوف به چگونگی ضبط و ثبت خبر تاریخی شد. واژه های کلیدی: تاریخ نگاری اسلامی، معرفت شناسی، روش شناسی، خبر تاریخی، واقعیت تاریخی.
منابع مشابه
پرسشها و مسائل مهم در حوزة روش شناسی تاریخ نگاری انقلاب اسلامی
پژوهش علمی در هر رشته‌ای نیازمند آشنایی با روشهای تحقیق در آن علم است. پیشرفت در هر علمی مستلزم تأمل در مبانی معرفت‌شناختی و روش‌شناسی آن علم است و این تأمل نیز پیش از هر چیز نیازمند مسأله‌شناسی است. از این رو، در این مقاله تلاش می‌شود تا با نگاهی کوتاه به مقوله روش و روش‌شناسی به طرح پرسشهای اصلی در حوزه روش‌شناسی تاریخنگاری انقلاب اسلامی همّت گمارد تا ذهن و ضمیر اصحاب فکر و قلم را به چاره...
متن کاملشاخصه های تاریخ نگاری فاطمیان در گفتمان تاریخ نگاری اسلامی
تحقیق دربارة تاریخنگاری اسماعیلیان به دلیل ازمیان‌رفتن حجم قابل‌توجهی از آثار آنان، در میان پژوهشگران این حوزه از اقبال کمتری برخوردار بوده است. با بررسی معدود آثارِ باقیمانده از مورخان اسماعیلیمذهب و بازسازی تصویری کلی از آثار مفقودشدة آنان براساس منابع دیگر، پژوهش در تاریخنگاری این فرقه تا حدودی امکانپذیر میگردد. اهمیّت این پژوهش به این علت است که تاریخنگاری اسماعیلیان از منظر فاعلیّتِ...
متن کاملجایگاه علمی زنان در تاریخ نگاری اسلامی
چکیده: میراث مکتوب ما نشان می دهد که جامعه زنان در گذشته، از صحنه روایت وثبت نقش تاریخی خود غایب بوده اند و در این غییب تاریخی، مردان بودند که تاریخ آنان را نوشته اند. از این رو می توان گفت: تاریخ نگاری زنان نیز، «تاریخ مذکّر» بوده است. چرا تاریخ زنان را مردان نوشته اند؟ چرا تا یکصد سال اخیر حتی یک مورخ و یک اثر تاریخ نگاری معتبر از زنان دیده نمی شود، چنانکه فیلسوف و متکلم وادیب وفقیه برجسته نیز...
متن کاملفرایند تاریخی روش‌شناسی تاریخنگاری اسلامی
مقوله‌ی روش ارتباط تنگاتنگی با نوع نگرش معرفتی به موضوع یک علمدارد؛همچنان‌که روش‌شناسی یا شناخت روشهای یک علم هم مسئله‌ای است که ویژگی‌ها، و اصول و مبانی آن را باید از نوع نگاه نسبت به موضوع آن علم و معرفت شناسی مربوط به آن جست. بر همین اساس، در پژوهش حاضر وضعیت وفرایند تاریخی و جایگاه مقوله‌ی روش یا روشهای رایج در تاریخنگاری اسلامی درارتباط با نوع نگاه معرفتی مورخان مسلمان به موضوع و مسائ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
تاریخ نگری و تاریخ نگاریناشر: دانشگاه الزهرا
ISSN
دوره 23
شماره 12 2014
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023